Nederlandse les 28.04.2020

Meervoud
Lees de theorie over hoe je het meervoud vormt in het Nederlands. En maak de 3 meervoudsoefeningen 

Heel veel zelfstandige naamwoorden kennen zowel een enkelvoudsvorm als een meervoudsvorm.
  • Vb. vlinder – vlinders
  • Vb. stoel – stoelen
  • Vb. kind – kinderen
Er zijn echter ook woorden die geen meervoud kennen.
  • Vb. politie
  • Vb. rijst
  • Vb. tarwe
  • Vb. zand
Bovendien zijn er woorden die alleen maar een meervoud kennen en juist geen enkelvoud.
  • Vb. hersenen
  • Vb. onkosten
De meervoudsuitgangen van de meeste zelfstandige naamwoorden zijn:
  • -s
  • -(e)n
  • -eren 
 
Meervoud op een –s
Bij een meervoud op een –s heb je keuze uit 2 mogelijkheden:
  • Een vaste –s
    • Je schrijft de –s aan het woord vast als er geen probleem met de uitspraak ontstaat.
      • ​vb. Sektes, tantes, printers, logés, goeroes, dominees 
  • Een –‘s
    • Je schrijft –‘s om uitspraakproblemen te voorkomen. Dit kan voorkomen:
      • ​Bij afkortingen
        • Vb. vwo’s, cd’s, cao’s
      • In woorden die eindigen op a, i, o, u, y.
        • Vb. bikini’s, piano’s, accu’s, lama’s, jury’s
          • ​​Let op! Bij –y niet als er een klinker voor –y staat
            • Vb. etuis, bureaus, jockeys, cowboys, essays (Er is hier namelijk geen uitspraakprobleem.) 

Maak de oefening: Meervoud op een –s

Meervouden met –en

Bij een woord dat een meervoud op –en krijgt, schrijf je de –en gewoon aan het woord vast. Je krijgt hier dus nooit ‘en.
  • Vb. stoelen, koorden, polsen

Bij het vormen van meervouden op –en moet je rekening houden met:
  • Klinkerweglating
    • Staat er in het enkelvoud een dubbele klinker in de laatste lettergreep, dan laat je die in het meervoud weg wanneer de uitspraak dit toelaat.
      • Vb. leraar – leraren (de klank – een lange ‘a’ – blijft hetzelfde als je één ‘a’ weglaat)
  • Medeklinkerverandering
    • Na een aa, ee, ie, oo, oe, eu, ij (ei) en na een l, m, n en r verandert de f in een v en de s in een z.
      • Vb. brief – brieven
      • Vb. glas – glazen
  • Let op! Deze regel kent nogal wat uitzonderingen die je uit je hoofd zult moeten leren.
    • Vb. paragraaf – paragrafen
    • Vb. fotograaf – fotografen
    • Vb. dans – dansen
    • Vb. kaars – kaarsen​
  • Medeklinkerverdubbeling:
    • Er treedt medeklinkerverdubbeling op wanneer de laatste lettergreep een korte klinker bevat.
      • Vb. rok – rokken (Zouden we hier geen extra ‘k’ toevoegen, dan spreek je het woord uit als roken.)

    • Maar: als een woord eindigt op een onbeklemtoonde –ik, -es of –et, verdubbelt de laatste medeklinker niet.
      • Vb. havik – haviken
      • Vb. stommerik – stommeriken
      • Vb. dreumes – dreumesen
      • Vb. lemmet – lemmeten


Maak de oefening: meervoud op -en 

Woorden die eindigen op –ie
Woorden op –ie krijgen soms een –s (directies, kanaries), maar in andere gevallen –n (bacteriën) of –en (melodieën).
Voor meervouden op –n of –en is de regel:
  • Klemtoon op –ie > meervoud met –en: industrie – industrieën
  • Klemtoon niet op –ie > meervoud met –n; trema op de e die er al staat: olie – oliën

Woorden die eindigen op –ee
Bij woorden die eindigen op –ee krijg je altijd –ën.
 
Meervouden met –s of –en
Er zijn heel wat woorden met twee meervoudsvormen, met –s of met –en.
  • Vb. Aardappels – aardappelen
  • Vb. Zoons – zonen
  • Vb. Gemeentes – gemeenten
 
Vreemde meervouden
Oorspronkelijk Latijnse woorden hebben soms twee meervoudsvormen.
  • Vb. Basis – bases of basissen
  • Vb. Museum – musea of museums, maar niet musea’s
  • Vb. Datum – data of datums, maar niet data’s
Maar:
  • Vb. Medium – media; alleen als het een tussenpersoon betreft: mediums
  • Vb. Musicus – musici en niet musicussen'

Maak de oefning: meervouden door elkaar

Peda.net käyttää vain välttämättömiä evästeitä istunnon ylläpitämiseen ja anonyymiin tekniseen tilastointiin. Peda.net ei koskaan käytä evästeitä markkinointiin tai kerää yksilöityjä tilastoja. Lisää tietoa evästeistä