GIELDDA GOVVADÁIDAGA OAHPPAPLÁNA 2016 (3. – 6. luohkát)

Oahppaávdnasa bargu

Govvadáidaga oahpahusa bargun lea bagadallat oahppiid dutkat ja albmabuktit kultuvrralaččat máŋggalágan duođalašvuođa dáidaga vugiin. Oahppiid identitehtaid hápmašuvvama, kultuvrralaš máhttima ja servodatlášvuohta nannejuvvo buvttademiin ja dulkomiin govaid. Oahppiid iežas vásáhusat, miellagovahus ja geahččaleapmi láhčet vuođu oahpahussii. Govvadáidaga oahpahus ovddida dáiddu áddet dáidaga, birrasa ja eará visuálalaš kultuvrra albmonemiid. Oahppiide fállat vugiid árvvoštallat duođalašvuođa ja váikkuhit dasa. Go nannet kultuárbbi dovdamuša doarjut traditišuvnnaid sirdašuvvama ja ođasmuvvama. Oahpahus doarju oahppiid kritihkalaš jurddašeami ovdáneami sihke arvvosmahttá sin váikkuhit iežaset eallinbirrasii ja servodahkii. Govvadáidaga oahpahusas láhčit vuođu oahppiid báikkálaš ja globála doaibmivuhtii.

Dáidagii mihtilmas bargu hárjehit vásáhusa bokte, máŋggaáiccu ja doaibmamii guoski oahppamii. Oahppit geahčadit govvadáidaga ja eará visuálalaš kultuvrra historjjálaš ja kultuvrralaš geahččanguovllus. Oahpahusas oahpásmuvvat iešguđetlágan oainnuide dáidaga barggus. Oahppiid bagadallat atnit máŋggabealagit iešguđetlágan ráđiid, materiálaid, teknologiijaid ja albmabuktima vugiid. Oahpahusas arvvosmahttit máŋggalohkandáiddu ovddideapmai atnimin ávkin visuálašvuođa sihke eará dieđu buvttadeami ja ovdanbuktima vugiid. Oahppiide fállat vejolašvuođaid máŋggasuorggát oahppanollisvuođaide oktasašbarggus eará oahpahusa ja skuvlla olggobeale doaibmiiguin. Oahpahusas oahpásmuvvat museaidda ja eará kulturbáikkiide sihke geahčadat govvadáidaga buđaldusvejolašvuođaid.

Jahkeluohkát 3-6

Oahppaávdnasa bargu jahkeluohkáin 3-6

Jahkeluohkáin 3-6 oahppit viiddidit iežaset persovnnalaš gaskavuođa govvadáidagii ja eará visuálalaš kultuvrrii. Oahppiid arvvosmahttit iešguđetlágan govvaalbmabuktima vugiid geahččaleapmai ja hárjehallamii sihke govuhan dáidduid ulbmillaš ovddideapmai. Oahpahusas geahčadat dáidaga ja eará visuálalaš kultuvrra váikkuhusaid oaiviliidda, doaladumiide ja doaibmanvugiide oahppiid iežaset eallinbirrasis ja servodagas. Oahppiid bagadallat dutkat dáiddáriid ja eará visuálalaš kultuvrra dahkkiid ulbmiliid ja rollaid sierra áiggiin sihke iešguđetlágan oktavuođain. Oahpahusas doarjut oahppiid ovttas doaibmama vejolašvuođaid ja vieruid. Govaid buvttadeami ja dulkoma dáidduid čiekŋudat ávkkástallamiin vásttolaččat diehto- ja gulahallanteknologiija ja fierbmebirrasiid.
Ruovttuguovllusteamet leat dehalaččat luondu ja dan fállan materiálat, sámi ivnnit, sápmelašvuohta, báikkálaš eallit, ealáhusat ja guovllumet gárvodankultuvra ja lassin jagiáiggit.

Govvvadáidaga oahpahusa ulbmilat jahkeluohkáin 3-6

Oahpahusa ulbmilat	Ulbmiliidda laktáseaddji sisdoalut	Ulbmiliiddda laktáseaddji báikkálaš sisdoalut	Viiddis máhttin
Visuálalaš áican ja jurddašeapmi
T1 arvvosmahttá oahppi áicat dáidaga, birrasa ja eará visuálalaš kultuvrra máŋggaáicculaččat ja iešguđetlágan govalaš ráđiid ávkkastallamiin	S1, S2, S3 3. - 4. lk 5. - 6. lk	PS2 Govvadáidda ja árbevirolaš ealáhusat: omd. guollebivdu, duodji, boazodoallu (bealljemearkkat)	L1, L3, L4, L5
T2 roahkasmahttit oahppi ságastallat iežas áiccuin ja jurdagiin sihke hárjehallat iežas oaiviliid ákkastallama	S1, S2, S3 3. - 4. lk 5. - 6. lk		L2, L4, L5, L6
T3 movttiidahttit oahppi albmabuktit iežas áiccuid ja jurdagiid govuheami bokte ja eará dieđu buvttadeami vugiid geavahemiin	S1, S2, S3 3. - 4. lk 5. - 6. lk		L2, L3, L4, L5
Govain dáhpáhuvvi buvttadeapmi
T4 bagadallat oahppi atnit máŋggabealagit iešguđetlágan materiálaid, teknihkáid ja albmabuktima vugiid sihke hárjehit gova ráhkadeami dáidduidis	S1, S2, S3 3. - 4. lk 5. - 6. lk	PS2 Gávcci jagiáiggi, luonddumateriálat Muohta- ja jiekŋadáidda	L2, L3, L5, L6
T5 bagadallat oahppi ulbmillaš iežas govuhan dáidduid ovddideapmai okto ja ovttas earáiguin	S1, S2, S3 3. - 4. lk 5. - 6. lk		L1, L2, L3, L5
T6 bagadallat oahppi oahpásmuvvat iešguđetlágan govaiguin dáhpáhuvvi gulahallama vugiide ja atnit govain dáhpáhuvvi váikkkuheami vugiid iežas govain	S1, S2, S3 3. - 4. lk 5. - 6. lk		L1, L2, L4, L7
Visuálalaš kultuvrra dulkon
T7 bagadallat oahppi geahčadit govaid sierra vuolggasajiin ja sierra oktavuođain sihke guorahallat duođalašvuođa ja fikšuvnna gaskavuođa	S1, S2, S3 3. - 4. lk 5. - 6. lk		L1, L2, L4, L5
T8 bagadallat oahppi geahčadit dáidaga ja eará visuálalaš kultuvrra barggu, dahkki ja geahčči geahččanguovllus sihke guorahalllat historjjálaš ja kultuvrralaš dahkkiid váikkuhusa govaide	S1, S2, S3 5. - 6. lk	P S3 Geahčadat sápmelaš ja lappilaš govvadáiddáriid bargguid.	L1, L4, L5, L6
T9 movttiidahttit oahppi geahččalit sierra áiggiid ja kultuvrraid govvaalbmabuktima vugiid iežas govain	S1, S2, S3 5. - 6. lk	P S3 Oahpásmuvvat sámi govvadáidaga áramus gálduide- ovdahistorjjálaš báktetevnnehiidda, maid fáttát leat seilon sámi mytologiijas ja meavrresgáriin ja maid fáttát leat sirdašuvvan atnubiergasiidda. Sámi symbolat ja ornameanttat.	L1, L2, L5, L6
Estetihkalaš, ekologalaš ja etihkalaš arvvoštallan
T10 bagadallat oahppi ságastallat dáidagis, birrasis ja eará visuálalaš kultuvrras vuhttojeaddji árvvuin	S1, S2, S3 5. - 6. lk	PS2 Sámiid luondoárvvut	L3, L4, L6, L7
T11 arvvosmahttit oahppi váldit vuhtii kultuvrralaš máŋggabealatvuođa ja suvdilis ovdáneami go vállje govvaalbmabuktima sisdoaluid ja doaibmanvugiid	S1, S2, S3 5. - 6. lk	PS3 Ođđadisatnu- ja luondomateriálat	L1, L2, L4, L7

Govvadáidaga ulbmiliidda guoskevaš guovddáš sisdoalut jahkeluohkáin 3-6

Govvadáidaga oahpahusa ulbmiliid lahkonat iežas govvakultuvrraid, birrasa govvakultuvrraid ja dáidaga máilmmiid dutkamiin. Sisdoalut leat nuppiid dievasmahttit ja oahpahusas geahčadat maiddái daid gaskasaš oktavuođaid. Sisdoaluid válljema vuolggasajit leat oahppiide mearkkašahttit dáidaga ja eará visuálalaš kultuvrra duojit, buktagat ja albmaneamit. Sisdoalut ráhkadit oktavuođaid oahppiide oahpes ja sidjiide ođđa govvakultuvrraid gaskii. Oahppiid arvvosmahttit váldit oasi oahpahusa sisdoaluid, geahčaduvvon govvačoakkáldagaid, bargovugiid ja biergasiid válljemii. Sisdoaluid válljemis ávkástallat báikkálaš vejolašvuođaid.

S1 Iežas govvakultuvrrat: Oahpahusa sisdoallun válljet oahppiid ráhkadan govaid ja govvakultuvrraid, maidda sii oassálastet iehčanassii. Oahppiid govvakultuvrraid geahčadat eará govvakultuvrraid ektui. Iežas govvakultuvrraid atnit govuhan barggu vuolggasadjin. Oahpahusas gieđahallat iežas govvakultuvrraid mearkkašumi oahppiid oassálastimii sierra servošiin, birrasiin ja oktavuođain.

S2 Birrasa govvakultuvrrat: Oahpahusa sisdoaluid válljet sierra birrasiin, biergasiin, mediakultuvrrain ja virtuálamáilmmiin. Sisdoaluid válljet máŋggabealagit ráhkaduvvon ja luonddu birrasiin sihke medias. Oahpahusa sisdoaluid válljet maiddái stáđásmuvvan govvakultuvrraid ođasmahtti, iešguđetlágan servošiid ja joavkkuid buvttadan govain ja visuálalaš kultuvrra albmonemiin. Birrasa govvakultuvrraid atnit govuheami vuolggasadjin. Oahpahusas gieđahallat oahppiid viidu eallinbirrasa ja mediaid mearkkašumi servodagas.

PS2
-Govvadáidda ja árbevirolaš ealáhusat: omd. guollebivdu, duodji, boazodoallu (bealljemearkkat)
- Sámiid luondoárvvut
-Gávčči jagiáiggi, luonddumateriálat
Muohta- ja jiekŋadáidda

S3 Dáidaga máilmmit: Oahpahusa sisdoaluid válljet sierra áiggiin, sierra birrasiin ja sierra kultuvrrain buvttaduvvon govvadáidagis. Oahppit oahpásmuvvet dáidagii mihtilmaš doaibmanvugiide, dáidaga sierra šlájaide sihke iešguđetlágan áddejumiide dáidagis. Dáiddabargguid atnit govuheami vuolggasadjin. Oahpahusas gieđahallat kultur-identitehta váikkuhusa dáidaga dahkamii ja vuostáváldimii.

P S3
-Geahčadat sápmelaš ja lappilaš govvadáiddáriid bargguid.
-Oahpásmuvvat sámi govvadáidaga áramus gálduide- ovdahistorrjálaš báktetevnnehiidda, maid fáttát leat seilon sámi mytologiijas ja meavrresgáriin ja maid fáttát leat sirdašuvvan atnubiergasiidda.
- Ođđadisatnu- ja luondomateriálat