Saamennettu yhteiskuntaoppi
GIELDDA SERVODATOAHPA OAHPPAPLÁNA 2016 ( 3. – 6. luohkát)
GIELDDA SERVODATOAHPA OAHPPAPLÁNA 2016 ( 3. – 6. luohkát)
Servodatoahpa bargu
Servodatoahpa oahpahusa bargun lea doarjut oahppiid bajásgeassima aktiivalaš, luohtehahtti ja ealjáris riikkavuložin. Oahppiid bagadallat doibmet earaláganvuođa áddejeaddji, olmmošvuoigatvuođaid ja dásseárvvu gudnejahtti máŋggaárvosaš servodagas demokratiija árvvuid ja vuođđojurdagiid mielde. Oahppaávdnasa bargun lea addit servodaga doaimmas ja rikkavuloža váikkuhanvejolašvuođain diđolaš vuođu sihke roahkasmahttit oahppiid ovdánit iešheanalaš servodahkii gullevaš ja ekonomalaš doaibmin.
Servodatoahpa oahpahusas oahppiid bagadallat čuovvut áigeguovdilis gažaldagaid ja dáhpáhusaid sihke áddet daid oktavuođaid iežas eallimii. Dehalaš lea oahppat skáhppot ja árvvoštallat kritihkalaččat earalágan doaibmiid buvttadan dieđu sihke heivehit dan diliide, mat bohtet ovdan. Oahppiid arvvosmahttit oassálastit sihke doibmet aktiivalaččat ja konstruktiivalaččat iešđudetlágan diliin ja servošiin. Bagadallat sin áddet, ahte servodahkii gullevaš mearrádusdahkan vuođđuduvvá válljemiidda, maid bargat molssaevttolaš vejolašvuođaid gaskkas figgamuššan gávdnat oktasašáddejumi.
Servodatoahpa oahpahusas čuovvut riikkaviidosaš sisdoaluid ja ulbmiliid lassin vejolašvuođaid mielde guvllolaš ja báikkálaš sisdoaluid.
Oahpahusa ulbmilat |
Ulbmiliidda laktáseaddji sisdoalut |
Ulbmiliidda laktáseaddji báikkálaš sisdoalut |
Viiddis máhttin |
Mearkkašupmi, Árvvut ja doaladumit |
|||
T1 bagadallat oahppi beroštuvvat biras servodagas ja servodatoahpas diehtosuorgin |
S1 – S4 |
PS4 |
L2 |
T2 doarjut oahppi hárjehit iežas etihkalaš árrvoštallandáiddu, mii laktása iešguđetlágan olmmošlaš, servodahkii guoski ja ekonomalaš gažaldagaide |
S1 – S4 |
||
Servodagas dárbbášuvvon dieđuid ja dáidduid oahppan sihke servodahkii guoski ádden |
|||
T3 bagadallat oahppi hábmet iežas oktagassan ja iešguđetlágan servošiid lahttun, áddet olmmošvuoigatvuođaid ja dásseárvvu mearkkašumi sihke hábmet servodaga vuoigatvuođalaš prinsihpaid |
S1 – S3 |
L2,L3, L4, L7 |
|
T4 bagadallat oahppi geahčadit media rolla ja mearkkašumi iežas árggas ja servodagas |
S1 – S4 |
PS3 |
L2, L4, L5 |
T5 bagadallat oahppi fuobmát barggu ja fitnodatdoaimma mearkkašumi iežas lagasservošis |
S1, S4 |
PS4 |
L3, L4, L6, L7 |
T6 doarjut oahppi áddet, ahte sierra doaibmiid buvttadan servodahkii guoski dihtui laktásit iešguđetlágan árvvut, geahččanguovllut ja duogášulbmilat |
S1 – S3 |
L1, L6, L7 |
|
Servodahkii guoski dieđu atnin ja heiveheapmi |
|||
T7 arvvosmahttit oahppi hárjehallat demokráhtalaš váikkuheami vuođđodáidduid sihke ságastallat konstruktiivalaččat sierra oaiviliin |
S1 – S3 |
PS2 |
L2, L6, L7 |
T8 doarjut oahppi ádddet iežas ruhtageavaheami ja golahanválljemiid ákkaid sihke hárjehallat daidda gullevaš dáidduid |
S1,S4 |
PS4 |
L3, L4 |
T9 arvvosmahttit oahppi oassálastit iešguđetlágan servošiid doaimmaide ja hárjehallat media geavaheami dorvvolaččat ja vugiin mii servodaga fuobmá |
S1,S3 |
PS1, PS3 |
L3, L4, L5, L7 |
S1 Árgaeallin ja iežas eallima hálddašeapmi
Oahpásmuvvat servodaga doaimmaide oktagasa, bearrraša ja eará lagasservošiid geaččanguovllus. Guorahallat, man láhkai juohkehaš sáhttá ieš váikkuhit lagasservoša dorvvolašvuhtii ja guoibmáivuhtii. Lassin oahpásmuvvat bargoeallimii, ámmáhiidda, iežas ruđa geavaheapmai ja ekonomiija dikšumii sihke vásttolaš golaheapmai árgga diliin.
PS1 Arvvosmahttit oahppi oassálastit báikegotti servošiid doaimmaide omd. SVG, iskárlihkadus, VPK ja sierra searvvit, Sámi Siida, Sámedikki mánáid- ja nuoraiddoaimmaide ja sierra searvvit.
S2 Demokráhtalaš servodat
Oahpásmuvvat iešguđetlágan oahppi lahka leahkki servošiidda, maid lahtuid vuoigatvuođaide ja geatnegasvuođaide, sihke hárjehallat oktasaš mearrádusdahkama. Oahpahusas geahčadat demokráhtalaš doaibmama árvvuid ja vuođđojurdagiid dego olmmošvuoigatvuođaid, dásseárvvu sihke ovttaveardásašvuođa. Oahpásmuvvat Suoma sierra kulttuvrraide ja unnitlohkojoavkkuide.
PS2 Oassálastit aktiivalaččat oahppiidgotti doaimmaide. Oahpásmuvvat nuoraidstivra doaimmaide.
S3 Aktiivalaš riikkavulošvuohta ja váikkuheapmi
Geahčadat ja hárjehallat geavadis demokráhtalaš váikkuheami ja servvodagas doaibmama dáidduid, maid dárbbašat iešguđetlágan servošiid vásttolaš ja oassálasti lahttun ovdamearkan luohkás, skuvllas, iešguđetlágan áiggeájiin ja servviin, medias sihke ekonomalaš doaimmas. Hárjehallat oktasašbarggu lagasservoša doaibmiiguin.
PS3
-Arvvosmahttit oahppi oassálastit báikegotti servošiid doaimmaide omd. SVG, iskárlihkadus, VPK ja sierra searvvit, Sámi Siida, Sámedikki mánáid- ja nuoraiddoaimmaide ja sierra searvvit.
-Oahpásmuvvat omd. báikkálašláđiide ja sámi mediai
S4 Ekonomalaš doaibma
Geahčadat ekonomalaš doaimma ja dan mearkkašumi. Oahpásmuvvat ruhtageavaheapmai ja dinemii, sihke seastimii ja suvdilis golaheapmai. Lassin oahpásmuvvat geavatlaš diliid bokte báikkálaš ekonomiija doaimmaide, dego lagasbirrasa fitnodagaide, bargosajiide ja bálvalusaid buvttadeaddjiide.
PS4
-Fitnat oahpásmuvvamin báikegotti stáhta ja gieldda bargosajiide ja daid doaimmaide. Sihke báikegotti priváhta fitnodagaid doaimmaide.
-Oahpásmuvvat lagasbirrasa fitnodagaid doaimmaide.
-Geahččalat veardádallat lagasbbirrasa gávppiid hattiid.