Saamennettu elämänkatsomustieto
EALLINOAIDNODIEHTU
EALLINOAIDNODIEHTU
Oahppaávdnasa dahkamuš
Eallinoaidnodieđu oahpahusa váimmusdahkamuššan lea ovddidit oahppiid návcca ohcat buorre eallima. Eallinoaidnodieđus olbmot áddejuvvojit iežaset kultuvrras ođadeaddjin ja kreatiivva doaibmin, geat vásihit ja buvttadit mearkkašumiid gaskavuođa doaimmastis ja dahkamušain birastahtti máilmmiin. Oainnut, olmmošlaš geavadat ja daid guoski mearkkašumit dollojuvvojit oktagas olbmuid, servošiid ja kulturárbbi vuorrováikkuhusa áigáiboađusin. Eallinoaidnodieđus deattuhit olbmuid návcca váikkuhit aktiivvalaččat iežas jurddašeapmái ja doaibmamii. Dát guoská maiddái oahppiid studerema ja oahppama. Danin lea deaŧalaš heivehit oahpahussii ja studeremii oahppi iežas jurdda- ja vásáhusmáilmmi.
Eallinoaidnodieđu oahpahusa dahkamuššan lea ovddidit oahppiid gárvvisvuođaid šaddat iehčanas, utnolaš, vásttolaš ja árvvoštallannávccalaš servošis lahttun. Mihttomearrin lea dievasválddálaš demokráhtalaš čearddalašvuohta globála ja jođánit earáhuvvi máilmmis. Dát gáibida eallinoaidnodieđu oahpahusas máŋggabealat oainnuslaš ja kultuvrralaš dábálaš čuvgehusa lasiheami lassin ehtalaš ja kritihkalaš jurdda- ja doaibmanávcca sihke oahppama dáidduid ovddideami. Eallinoaidnodieđus kritihkalaš jurddašeapmi áddejuvvo vuođuštusaid ohcciin, áššeoktavuođaid áiciin ja dilleáddejupmelažžan sihke iežas divodeddjiin. Dasa laktása rabas ja guorahalli jurddašanvuohki.
Eallinoaidnodiehtu doarju viiddes máhtu ovdáneami, eandaliige jurddašeami ja oahppat oahppama dáidduid, kultuvrralaš máhtu, vuorrováikkuhusa ja olggosbuktima dáidduid, iežas fuolaheami ja árgabeaidáidduid sihke oassálastima, váikkuheami ja vásttolašvuođa.
Jahkeluohkáin 1-2 eallinoaidnodieđu oahpahusa deaddočuoggán leat oahppiid ovttasbargo- ja vuorrováikkuhandáidduid, olggosbuktima sihke jurddašeami ja oahppama dáidduid ovddideamis. Oahppi iežas jurddašeami ja vásihusaid guldalemiin ja árvvoštallamiin váikkuhit dearvvaš iešdovddu ja positiivva mun-gova šaddamii.
Eallinoaidnodieđu oahpahusa mihttomearit jahkeluohkáin 1-2
Oahpahusa mihttomearit |
Mihttomeriide laktáseaddji sisdoallosuorggit |
Mihttomeriide laktáseaddji báikkálaš sisdoallosuorggit |
Viiddes máhttu |
T1 bagadit oahppi guldalit eará oahppiid oainnuid ja jurddašeami |
S1-S4 |
L1, L2, L4 |
|
T2 roahkasmahttit oahppi olggosbuktit iežas jurddašeami ja dovdduid sierra vugiid mielde |
S2 |
L1, L2, L7 |
|
T3 bagadit oahppi atnit árvvus iežas ja earáid jurddašeami |
S1 |
L1, L2, L7 |
|
T4 ovddidit oahppi dáiddu dahkat jearaldagaid ja ovdanbuktit vuođuštuvvon čuoččuhusaid |
S1-S4 |
L1, L2, L7 |
|
T5 bagadit oahppi earuhit vásihuvvon árgabeaiválaš diliid sivaid ja čuovvumušaid sihke ehtalaš dimenšuvnnaid |
S1-S4 |
L1, L3, L4 |
|
T6 roahkasmahttit oahppi guorahallat rivttes ja boastto earu sihke buorrevuođa |
S1-S4 |
L1, L3, L7 |
|
T7 láidestit oahppi dovdat lagašbirrasa dáhpekultuvrraid |
S2 |
sápmelaš dáhpekultuvrra |
L2, L4 |
T8 bagadit oahppi áddet olbmuid oktasaš eallima vuođuštusaid |
S1-S4 |
L2, L3, L7 |
|
T9 bagadit oahppi gudnejahttit ja atnit árvvus iežas birrasa ja luonddu |
S4 |
L3, L5, L7 |
Eallinoaidnodieđu mihttomeriide laktáseaddji guovddáš sisdoallosuorggit jahkeluohkáin 1-2
Sisdoaluid válljet nu, ahte dat dorjot mihttomeriid ollašuhttima ja ávkkástallet báikkálaš vejolašvuođaid. Sisdoallosurggiin čohkket ollisvuođaid sierra jahkeluohkáide. Oahppiid vásáhusmáilbmi, ideat ja jurdagat váldojuvvojit vuhtii sisdoaluid válljedettiin ja daid dárkilut gieđahallamis.
S1 Šaddan buorre eallimii: Hárjehit ságastallandáidduid oahpahallamiin guldalit earáid gudnejahttimiin ja hárjehallamiin čielga iešolggosbuktima. Guorahallat ovttas buorre, rivttes ja boastto mearkkašumiid ja daid earuheami sihke olbmo buorrevuođa. Dutkat ustitvuođa sisdoalu ja mearkkašumi mánáid eallimis.
S2 Sierralágan eallinvierut: Guorahallat gažaldaga ”Gii mun lean?” sihke sierralágan vieruid eallit ja jurddašit. Dutkat sierralágan eallinvieruid mat laktásit eandaliige oahppi iežas ruovttu- ja kulturduogážii.
S3 Oktasaš eallima vuođuštusat: Vuodjut olbmuid oktasaš eallima vuođuštusaide dutkamiin ovdamearkka dihte njuolggadusa, luohttámuša, rehálašvuođa ja vuoiggalašvuođa mearkkašumiid iešguđetlágan oahppi eallimii laktáseaddji árgabeaivvi dilálašvuođain ja birrasiin. Oahpásmuvvat álgomuttus máná rivttiide ja máná sajádahkii iešguđetlágan servošiin.
S4 Luondu ja bistevaš boahttevuohta: Dutkat sierralágan eallinvugiid eatnanspáppa alde suokkardemiin seammás eallima rájálašvuođa. Vuodjut muitalusaide máilmmi riegádeami birra. Dutkat oahppi iežas lagašbirrasa ja geahčadit iežas válljemiid ja doaimma váikkuhusa dasa. Ohcat lundui laktáseaddji mearkkašahtti vásihusaid.