Saamennettu ev.lut. uskonto

GIELDDA OSKKOLDAGA OAHPPAPLÁNA 2016 (3. – 6. LUOHKÁT)

GIELDDA OSKKOLDAGA OAHPPAPLÁNA 2016 (3. – 6. LUOHKÁT)

Oskkoldaga oahpahusa bargu

Oskkoldaga oahpahusa bargun lea addit oahppiide viiddis kristtalaš ja oidnui guoski dábálaš čuvgehusa. Oahpahus oahpásmuhttá oahppiid oskkui, maid lohkat ja dan máŋggabealatvuhtii. Dat oahpásmuhttá oskkoldaga árbevirrui ja oidnui guoski árbevirrui Suomas sihke oskkuide ja oainnuide eara sajis máilmmis. Oahppaávnnas ovddida oskku ja kultuvrra gaskasaš gaskavuođa áddema sihke oskkuid ja oainnuid máŋggalohkandáiddu. Oahpahus addá máŋggabealat dieđu oskkuin ja veahkeha áddet daid birra gevvon ságastallama. Oahppiid bagadallat kritihkalaš jurddašeapmai sihke geahčadit oskkuid ja oainnuid sierra geahččanguovlluin. Oahpahusas guorahallat oskku ja dieđu gaskavuođa sihke oskkuide mihtilmas giela, symbolihka ja doahpagiid. Oskkoldaga oahpahus addá dáidduid oskkuid ja oainnuid dialogai, maid geavvat sihke oainnuid siste ja daid gaskkas. Oahpahus arvvosmahttá oahppiid gudnejahttit eallima, olmmošárvvu sihke iežas ja nuppi bassi ášši.

Oahpahusas oahpásmuvvat oskui, maid lohkat ja eará oskkuid sihke oainnuid etihkalaš jurddašeapmai ja roahkasmahttit oahppiid guorahallat persovnnalaččat etihkalaš gažaldagaid. Oahpahus doarju oahppi iešdovdamuša, iežas árvvus atnima ja eallinhálddašandáidduid ovdáneami oppa vuođđooahpahusa áigge. Oahpahus addá oahppái ávdnasiid iežas identitehta, eallinoainnu ja máilmmioainnu duddjomii ja árvvoštallamii. Oskkoldaga oahpahus doarju oahppi bajasšaddama servoša ja demokraáhtalaš servodaga vásttolaš lahttun ja máilmmiriikkavuložin.

Jahkeluohkáin 3-6 oskkoldaga oahpahusas viiddiduvvojit ja čiekŋuduvvojit iežas oskku vuođđodieđut. Oahpahusas oahpásmuvvat lohkkojuvvon oskku bassi girjiide ja muitalusaide sihke guovddáš ohppii, etihkalaš vuođđojurdagiidda, rituálaide ja vieruide. Oahppiid arvvosmahttit imaštallamii ja jearahallamii. Oahpahusas oahpásmuvvat Suoma ja Eurohpa kristtalaš ruohttasiidda sihke oskui ja oidnui gullevaš eallimii dálá-Suomas ja Eurohpas. Oahppit hárjehallet medialohkandáidduid ja bagadallat sin árvvoštallat ja atnit sierra gálduin iežaset ohcan dieđu sihke atnit ávkin dan sierra diliin.

Oahpahusas gieđahallat vuoigatvuođaid ja oktagasa ovddasvástádusa iežas daguin. Oahpahusas hárjehallat dovdo- ja vuorrováikkuhusdáidduid sihke doarjut oahppiid hábmet ja ákkastallat iežaset oainnuid. Oahppiid roahkasmahttit ustitvuhtii, mieđis luohkká- ja skuvlaservoša ráhkadeapmai sihke doaibmat vealaheami vuostá.

Oskkoldaga ulbmilat jahkeluohkáin 3 – 6

Oahpahusa ulbmilat	Ulbmiliidda laktáseaddji báikkálaš sisdoalut	Viiddis máhttin
T2 bagadallat oahppi oahpásmuvvat lohkkojuvvon osk-ku rituálaide ja vieruide sihke bassi báikkiide ja ráhkkanusaide	P S1 Oahpahusas oahpásmuvvat Ohcejoga searvigotti doibmii, ossálastit skuvlaipmilbálvalusaide ja searvigotti iđitrahpanbottuide. Oahpásmuvvat Ohcejoga searvigotti kirkolaš visttiide.	L1, L2 3. – 4 lk ja 5. – 6. lk
T5 bagadallat oahppi oahpásmuvvat dárkilabbot Suoma ja Eurohpa kristtalaš ja oinnuide gullevaš ruohttasiidda ja dálá dillái	P S2 Oahpahusas sáhttit geahčadit lagasguovllusdeamet váikkuheaddji kristtalaš servošiid: omd. vuosttaslestádianaoskku, konservatiivalestádianaoskkuoskku ja hellodatoskku.	L1, L2 5. -6. lk
T3 veahkehit oahppi dovdat kristtalašvuhtii gullevaš giela erenoamášsárgosiid ja symbolalašvuođa	P S3 Oahpásmuvvat Ohcejogas ovdanboahtti vieruide omd. sámegielat dearvvaheamit ja vuosttaslestádianaoskku nissoniid dáhpi gokčat iežaset oaivvi girkus ja čoakkalmasain.	L2, L3, L4 5. – 6. lk
T4 bagadallat oahppi ohcat, árvvoštallat ja atnit oskku guoski dieđu iešguđetlágan gálduin	P S3 Oahpahusas oahpásmuvvat Ohcejoga searvigotti neahttasiidduide ja báikkálaš láđiid čállosiidda.	L4, L5, L6 5. – 6. lk

T7 arvvosmahttit oahppi gudnejahttit iežas ja nuppi bassi ášši sihke láhttet áššálaččat iešguđetlágan kristtalaš dilálašvuođain ja diliin	P S3 Oahpahusas bagadallat oahppiid gudnejahttit sierra kristtalaš ja eallinoidnui gullevaš oainnuid sihke eallima ja olmmošárvvu.	L2, L5, L6 5. – 6. lk

Oskkoldaga báikkálaš sisdoalut:

P S1 Gaskavuohta iežas oskui: Oahpahusas oahpásmuvvat Ohcejoga searvigotti doibmii, oassálastit skuvlaipmilbálvalusaide ja searvigotti iđitbottuide. Oahpásmuvvat Ohcejoga searvigotti kirkolaš visttiide.

P S2 Oskkuid máilbmi: Oahpahusas sáhttá geahčadit lagasguovllusteamet váikkuheaddji kristtalaš servošiid: omd. vuosttaslestádianaoskku, konservatiivalestádianaoskkuoskku ja hellodatoskku.

P S3 Buorre eallin: Oahpahusas oahpásmuvvat Ohcejoga searvigotti neahttasiidduide ja báikkálaš láđiid čállosiidda. Oahpásmuvvat Ohcejogas ovdanboahtti vieruide omd. sámegielat dearvvaheamit ja vuosttaslestádianaoskku nissoniid dáhpái gokčat oaivviset girkus ja čoakkalmasain. Oahpahusas bagadallat oahppiid gudnejahttit iešguđetlágan kristtalaš ja eallinoidnui gullevaš oainnuid sihke eallima ja olmmošárvvu.

Evttohus:

Oskkoldatoahpahusa riikkaviidosaš sisdoaluid juohkimis jahkeluohkáid mielde (3. – 6. luohkáin):

3. – 4. luohkká	Ulbmil	Sisdoalut
	T1 bagadallat oahppi oahpásmuvvat lohkkojuvvon oskku bassi čállosiidda ja muitalusaide sihke guovddáš oahpuide	S1 Gaskavuohta iežas oskui: Oahpahusas oahpásmuvvat dárkilabbot Jeesusa eallimii, oahpahusaide ja mearkkašupmái kristtalašoskkus.
	T2 bagadallat oahppi oahpásmuvvat lohkkojuvvon oskku rituálaide ja vieruide sihke bassi báikkiide ja ráhkkanusaide	S1 Gaskavuohta iežas oskui: Oahpásmuvvat luteralalaš ohppui, sakrameanttaide, rohkosiidda, ipmilbálvalusii, sálmmaide ja vuoiŋŋalaš musihkii, searvigotti doaimmaide ja girkui krittalaš vistin.
	T6 bagadallat oahppi oahpásmuvvat juvddálašvuhtii, kristtalašoskui ja islamoskui ja daid váikkuhussii ja historjjái Eurohpas T7 arvvosmahttit oahppi gudnejahttit iežas ja nuppi bassi ášši sihke láhttet áššálaččat iešguđetlágan kristtalaš dilálašvuođain ja diliin	S2 Oskkoldagaid máilbmi: Oahpahusas geahčadat álggos Suoma ja Eurohpa oidnui guoskevaš ja kristtalaš duogáža ja dálá dili sihke oskkuhisvuođa.
	T1 gč. bajábealde ja T8 bagadallat oahppi oahpásmuvvat lohkkojuvvon oskkoldaga etihkalaš oahpahusaide sihke sierra oskkuid ovttastahtti etihkalaš vuođđojurdagiidda	S3 Buorre eallin: Oahpahusas geahčadat kristtalašoskku dehalamos etihkalaš rávvagiid: Golle njuolggadusa, ráhkisvuođa duppalbáhkkoma ja logi báhkkoma.
	T9 bagadallat oahppi áddet olmmošvuoigatvuođaid ja erenoamážit ON:a Máná vuoigatvuođaid soahpamuššii gullevaš árvvuid oktagasa ja servoša geahččanguovllus	S3 ON:a Máná vuoigatvuođaid soahpamuš sihke olmmošárvu, eallima gudnejahttin ja luonddu gáhtten.
5. – 6 luohkká	T1 gč. bajábealde ja T5 bagadallat oahppi oahpásmuvvat dárkilabbot Suoma ja Eurohpa kristtalaš ja oaidnui guoskevaš ruohttasiidda ja dálá dillái	S1 Gaskavuohta iežas oskui: Guorahallat Bávvála ja árra kristtalašvuođa mearkkašumi kristtalašoskku ovdáneapmai máillmioskun.
	T3 veahkehit oahppi dovdat kristtalašvuhtii gullevaš giela erenoamášsárgosiid ja symbolalašvuođa.	S1 Oahpahusas geahčadallat kristtalašoskku guovddáš doahpagiid, symbolaid ja oahpa. Sisdoaluid válljemis váldit vuhtii kristtalašoskku maŋŋgabealatvuođa ja erenoamážit protestánttalašvuhtii oassin kristtalašoskku.
	T4 bagadallat oahppi ohcat, árvvoštallat ja atnit oskku guoski dieđu iešguđetlágan gálduin T5	S1 Oahpahusas oahpásmuvvat Martti Luther ja Mikael Agricola mearkkašupmái oskku ođasteaddjin.
	T5 T3	S1 Oahpásmuvvat Biibbala guovddáš muitalusaid vuorrováikkuhussii dáidagin, diehtagin ja kultuvrrain sihke geahčadat kristtalašoskku vuhttoma populárakulttuvrras.
	T2	S1 Oahpahusas čiekŋudat dieđuid girkojagis, eallingearddi kristtalaš rituálain sihke daidda laktáseaddji máŋggalágan dáhpekultuvrras.
	T2	S1 Oahpásmuvvat vuđoleabbot girkui kristtalaš vistin, girkoarkitektuvrii ja dasa gullevaš symbolihkkai.
	T6 bagadallat oahppi oahpásmuvvat juvddálašvuhtii, kristtalašoskui ja islamoskui ja daid váikkuhussii ja historjjái Eurohpas T7 arvvosmahttit oahppi gudnejahttit iežas ja nuppi bassi ášši sihke láhttet áššálaččat iešguđetlágan kristtalaš dilálašvuođain ja diliin	S2 Oskkuid máilbmi: Oahpahusas geahčadat, maid mearkkaša bassivuohta oskkuin, iežas ja nuppi bassi ášši. Oahpásmuvvat álggos juvddállašvuođa, kristtalašoskku ja islamoskku ovttastahtti profehtaide, bassi báikkiide ja muitalusaide sihke Jeesusa sajádahkii dáin oskkuin.
	T5	S2 Dehalaš geahčadeami čuozáhahkan leat skuvlla lagasguovlluin váikkuheaddji kristtalaš servošat
	T10 bagadallat oahppi árvvoštallat iežas dahkan válljemiid ja guorahallat doaibmama duogážis váikkuheaddji árvvuid etihkalaš vuođđojurdagiid ja suvdilis boahtteáiggi geahččanguovllus	S2 Vuos oahpásmuvvat ekumeniijai ja oskkudialogii sihke geahčadat oskkuid medias ja populárakultuvrras váldojuvvon áigeguovdilis ovdamearkkaid vuođul.
	T6 T5	S2 Oahpahusas dutkat Suoma ja Eurohpa kristtalašvuhtii ja oidnui gullevaš dálá dili ja dan duogáža sihke oskkuhisvuođa.
	T11 láhčit vejolašvuođaid ságastallat etihkalaš gažaldagain, ovdanbuktit positiivalaččat iežas jurdagiid ja dovdduid sihke hárjehallat ákkastallat oainnuidis	S3 Buorre eallin: Guorahallat oahppi iežas válljemiid ja su doaibmama duogážis váikkuheaddji árvvuid sihke globálalaš ovddásvástádusa.
	T12 veahkehit ja doarjut oahppi hábmet ja nannet positiivalaš máilmmioainnu, iešdovddu ja luohttámuša eallimii	S3 Dehalaš geahččanguovllut leat eallindáiddut, iešdovdamuš, dovdámušdáiddut ja oppalaš buresveadjin.