Davvi-Amerihkás orro ovdal eurohpálaččaid boahtima sullii miljovnna álgoássi dahjege indiána. Indiánačearddat ledje máŋggat, ja dain juohkehaččas lei iežas kultuvra ja giella. Sierra indiánačearddaid ovttastahttii viidánit leavván gávpe- ja molsumfierpmit. Sierramielalašvuođat sáhttet šaddat guovlluid birra, main ledje mearkkašahtti luondduriggodagat.

Indiánat elle luonddu eavttuin. Preria meahccebivdiindiánat ožžo bisoniin bierggu ja náhkki, ja dávttiin ja sisorgánain ee. bargobiergasiid, čiŋaid ja seailluhanlihttiid. Sáiti (keihäs) ja njuolla ledje indiána deháleamos vearjjut ovdal vilges olbmo deaivvadeami. Vai sáhtii bivdit elliid sáittiin, galggai beassat hui lahka. Indiánat hutke čovdosa: sii rogge elliide giellagobi (ansakuoppa) dahje vuojihedje daid vulos ceakkobávttis. Dola vehkiin ealli sáhtii vuojihit johkii, gos dan lei álki goddit. Indiánat bivde fuođđoelliid (riistaeläimiä) guhká julggiiguin, ovdal go 1600-1700-logus válde heasttaid geavahussii.


Stuorra oassi indiánain lei eallivuohkin čoaggin- ja bivdokultuvra. Meahccebivdu ja guolásteapmi ledje goitge dehálut ealáhusat go čoaggin. Erenomážit Davvi-Amerihka oarjedavvi mearragáttiin eallán indiánat guolástedje firpmiiguin luosaid ja čokke skálžoelliid (simpukoita). Sii orro muorraviesuin. Dát guolašteaddji indiánat ledje áidna totemamuora dahkkit, vaikko totemat dábálaččat laktásuvvojit buot indiánaide.

Missisippi-joga birrasis ja davvin orru meahcceindiánat barge maid unna eanadoaluin. Indiánaid deháleamos šaddandanšaddu lei máisa, mii bođii álgoálggos Meksikos. Máissa šaddadedje Davvi-Amerihkás miehtá, gos dat veháge leš lean dálkkádaga dáfus vejolaš. Muhtun indiánadálonat ožžo biepmusteaset juoba 80 proseantta máissas. Indiánat šaddadedje maiddái bábuid, beaivvášlieđi, gurbbeha ja paprihka. Eanadoalloneavvut sis ledje uhccán, eaige sis lean geassinfievrrut ovdalgo bođii heasta. Bealdduideaset indiánat njáske boaldimiin, goas gunat duktejedje eatnama. Geassinploga sajis geavahedje guohki. Nuba indiánat eai lihkostuvvan šaddadit sitkes preria. Bealdobarggut gulle vuosttažettiin almmáiolbmuide doppe, gos eanadoallu lei váldoealáhus. Ruovttueallin dolle beatnaga ja gálkona. 

Indiánaid ja vilgesolbmuid áddejumit eanaoamastusas eai mannan oktii. Indiánaide eanaoamastus oaivvildii vuoigatvuođa bivdit meahci ja guolástit ja vuoigatvuođa doallat eatnama iežas hálddus nu guhká go šaddadii dan. Son ii ádden eanagávppiid duođalaš luonddu dahjege eatnama loahpalaš sirdašuvvama oasti oktooamastussii. Nuba indiánaid lei álki dájuhit eanagávppiin.

Dat fas dagahii riidduid, mávssahemiid ja dáistalemiid, main indiánat dasto vuoittáhalle áiggi mielde. Vilgesolbmuin ledje buoret vearjjut, ja sii máhtte ávkkástallat indiánačearddaid gaskasaš riidduiguin. Eurohpás boahtán olbmuid lihtolažžan ledje dasa lassin alkohola, boahkku, bárkodávda, tuberkulosa ja spiidneboahkku. Leat árvalan, ahte dávddat godde muhtun guovlluin juoba guokte goalmmádasa indiánain. Liikká indiánat dáistaledje eatnamiiddiset beales gitta 1800-logu loahpa rádjai, áinnas oarjin.

Alfred Miller govvii bisonabivddu.