• Japána ii lean jur oktavuođas eará máilmmiin 1800-logu álggus. Eurohpálaš gávpealbmát ledje gildojuvvon boahtit Japánii danin go doppe ii háliiduvvon olgoriikalaččaid váldi stuorrut. Dušše hollándalaččát ožžo boahtit gávppašit Nagasaki hámmanii.

 
 geaisár

• Japánas lei dárkilis hierarkiija. Jođiheaddjin lei geaisár, gean jáhkke leat ipmilis vuolgán. Geaisár orui Kiotos álbmogis ollásit sierra. Son lei addán duođalaš válddi stáhtadikšui, Sogunii, guhte ráđđii riikka Tokios. Shoguna vuolábealde ledje daimiot, geat ledje eanaoamasteaddji allaádelolbmot. Samurait ledje ámmátsoalddáhat, muhto daidda gulle maid virgealbmát, oahppan olbmot ja dáiddarat. Vuolimuššan hierarkiijjas ledje duojárat, gávpealbmát ja dálonat. Dálonat ledje 90% ássiin.

 
 samurai

• Japánalaččat fuobmájedje fargga, ahte sii galge váldit ovdamearkka oarjeriikkain ja oahppat sin teknihka ja soahtedáidduid. Jagi 1868 váldi sirdášuvai geaisár Mutsuhitoi, gii ođasmahttigođii Japána. Su temán lei rikkis našuvdna ja gievrras bealuštus.

• ođđa soahteveahka duiskalaš málle mielde
• suvddus englándalaš málle mielde
• almmolaš vearjogeatnegasvuohta ásahuvvui
• samurain šadde geaisárlaš soahteveaga offisearat
• skuvlalágádus ođasmahttojuvvui, almmolaš oahppageatnegasvuohta ásahuvvui 1886
• olgoriikalaš vierut levve álbmoga sisa
  • gáfe ja vuollaga juhkan
  • bierggu borran
  • oarjeriikalaš biktasiid geavaheapmi
• Go industria leavvagođii Japánii, šadde váttisvuođat:
  • gos fidnet materiálaid ja márkanguovlluid?
  • mot ealihit veahkadaga?
• Japána mearridii oaččut ođđa guovlluid háldosis. Earenoamážit Korea-njárga geasuhii, go doppe ledje olu luondduriggodagat
• buollái soahti
• Japána oaččui Formosa-sullo háldosis
• 1904 Japána fállehii Ruošša
• Japána vuittii ja vuoittu bokte beasai Korea hearrán
• Japánas lei šaddan ođđa stuorraváldi