1) Iežas deavstta buorideapmi
Máŋgii čállima oktavuođas lea sáhka proseassas, mii dárkkuha ahte deavstta čállimis leat iešguđet muttut. Ieš deavstta čállin lea čállinproseassa oinnoleamos muddu. Máŋgii čálli ferte čállima lassin ohcat dieđu ja gávdnat ideaid čállinbargui.
Čálli viggamuš lea, ahte su deaksta šaddá nu beroštahtti go vejolaš. Son fuolaha, ahte deavsttas lea sáhka fáttá birra gitta álggus loahpa rádjái. Deaksta galgá maid ráhkadusa ja giela dáfus leat logahahtti ja ipmirdahtti. Čálli galgá ovttastahttit gieđahallon áššiid nuppiideaset lunddolaččat ja válljet heivvoleamos deakstastiilla ja -šlája.
Hárve čálli oažžu goit guhkit deavstta válmmasin ovttamáno, iige dasa gánnat oba viggatge. Deavstta hábmen dehe deavstta buorideapmi sierra vugiiguin lea čállinproseassa guovddášbargu.
MÁHCAHAT VEAHKEHA BUORIDEAMIS
Dehálaš deavsttas galgá bivdit máhcahaga vai dan sáhttá buoridit. Dábálaččat máhcahaga addi fuobmá dakkár beliid čállosis, maid čálli ii leat oba fuobmánge. Máŋgii vuosttas máhcahat veahkeha dalle go vuosttaš veršuvdna deavsttas lea čállon. Nuppe dáfus lea ávkkálaš humadit deavsttas miehtá čállinproseassa. Ovdamearkka dihte ideamuttus sáhttá ságastallat das, mas sáhtálii čállit.
Máhcahaga addi bargun lea lohkat kommenterejeaddji deavstta fuolalaččat ja giddet fuomašumi dasa, man sáhtálii vel hábmet. Muhtumin čálli bivdá máhcahaga dihto fáttás. Jus čálli lea eahpesihkar deavstta ráhkadusas ja beroštahttivuođas, de galgá máhcahat čuohcat daidda beliide iige čiekŋudit ovdamearkka dihte riektačállimii.
Máhcahaga addi čállá fiilla dehe čállosa marginálii gažaldagaid eahpečielga áššiid buohta. Mearkkašumit veahkehit čálli fuobmát, mat áššit gáibidit vel aiddostahttima (tarkennus) dehe ovdamearkkaid. Máhcahaga addi galgá maid merket daid beliid mat leat earenoamáš buorit. Ná čálli diehtá mas son lea lihkostuvvan.
Máhcahat galgá lea aiddolaš. Čálli ii ávkášuva almmolaš kommenttain dego mat oalle buorre dehe miellagiddevaš fáddá. Ávkkálaš máhcahat čuohcá dihto oassái deavsttas ja sisttisdoallá mielas divvunevttohusa.
Deavstta loahppa orru gaskan. Gánnahivččii vel čállit loahpahusbihtá, masa čohkket váldoáššiid.
Vaikko máhcahaga addin sáhttá váldit áiggi, de čálli ávkášuvvá das. Go oahppa gávdnat nuppi deavsttas erenoamáš beroštahtti, láittas dehe eahpelogalaš áššiid, de oahppá iešnai čállit buorebut.
s. 13 Särmä 9
Čálli viggamuš lea, ahte su deaksta šaddá nu beroštahtti go vejolaš. Son fuolaha, ahte deavsttas lea sáhka fáttá birra gitta álggus loahpa rádjái. Deaksta galgá maid ráhkadusa ja giela dáfus leat logahahtti ja ipmirdahtti. Čálli galgá ovttastahttit gieđahallon áššiid nuppiideaset lunddolaččat ja válljet heivvoleamos deakstastiilla ja -šlája.
Hárve čálli oažžu goit guhkit deavstta válmmasin ovttamáno, iige dasa gánnat oba viggatge. Deavstta hábmen dehe deavstta buorideapmi sierra vugiiguin lea čállinproseassa guovddášbargu.
MÁHCAHAT VEAHKEHA BUORIDEAMIS
Dehálaš deavsttas galgá bivdit máhcahaga vai dan sáhttá buoridit. Dábálaččat máhcahaga addi fuobmá dakkár beliid čállosis, maid čálli ii leat oba fuobmánge. Máŋgii vuosttas máhcahat veahkeha dalle go vuosttaš veršuvdna deavsttas lea čállon. Nuppe dáfus lea ávkkálaš humadit deavsttas miehtá čállinproseassa. Ovdamearkka dihte ideamuttus sáhttá ságastallat das, mas sáhtálii čállit.
Máhcahaga addi bargun lea lohkat kommenterejeaddji deavstta fuolalaččat ja giddet fuomašumi dasa, man sáhtálii vel hábmet. Muhtumin čálli bivdá máhcahaga dihto fáttás. Jus čálli lea eahpesihkar deavstta ráhkadusas ja beroštahttivuođas, de galgá máhcahat čuohcat daidda beliide iige čiekŋudit ovdamearkka dihte riektačállimii.
Máhcahaga addi čállá fiilla dehe čállosa marginálii gažaldagaid eahpečielga áššiid buohta. Mearkkašumit veahkehit čálli fuobmát, mat áššit gáibidit vel aiddostahttima (tarkennus) dehe ovdamearkkaid. Máhcahaga addi galgá maid merket daid beliid mat leat earenoamáš buorit. Ná čálli diehtá mas son lea lihkostuvvan.
Máhcahat galgá lea aiddolaš. Čálli ii ávkášuva almmolaš kommenttain dego mat oalle buorre dehe miellagiddevaš fáddá. Ávkkálaš máhcahat čuohcá dihto oassái deavsttas ja sisttisdoallá mielas divvunevttohusa.
Deavstta loahppa orru gaskan. Gánnahivččii vel čállit loahpahusbihtá, masa čohkket váldoáššiid.
Vaikko máhcahaga addin sáhttá váldit áiggi, de čálli ávkášuvvá das. Go oahppa gávdnat nuppi deavsttas erenoamáš beroštahtti, láittas dehe eahpelogalaš áššiid, de oahppá iešnai čállit buorebut.
s. 13 Särmä 9