Te1
6.5. Njoammudávddat
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 16.
2. Čilge gihppagii sáni ihtináigi (itämisaika).
3. Namut gihppagii moadde dábálaš njoammudávdda.
4. Mis lea dál olles máilmmis leavvamen njoammudávda, man gohčodit namman Korona dahje Covid-19. Oza neahtás vástádusaid čuovvovaš gažaldagaide. Sáhtát geavat veahkkin maid čuovvovaš liŋkkaid:
https://aineistopankki.thl.fi/l/QsbcKmpNHRHt
https://aineistopankki.thl.fi/l/rtxGxj7mBzdL
a) Mo dávda njoammu?
b) Makkár dávdamearkkaid dat dagaha?
c) Mot dán dávdda njoammunriskka sáhttá geahpedit? (miten tartuntariskiä voi vähentää?)
d) Galle olbmo dasa leat dán rádjái buohccán ja jápmán
olles máilmmis?
Čále buot vástádusaid jogo gihppagii (sádde govaid) dahje GoogleDocsii (muitte juohkit munnje!) dahje Pedanehttii.
2. Čilge gihppagii sáni ihtináigi (itämisaika).
3. Namut gihppagii moadde dábálaš njoammudávdda.
4. Mis lea dál olles máilmmis leavvamen njoammudávda, man gohčodit namman Korona dahje Covid-19. Oza neahtás vástádusaid čuovvovaš gažaldagaide. Sáhtát geavat veahkkin maid čuovvovaš liŋkkaid:
https://aineistopankki.thl.fi/l/QsbcKmpNHRHt
https://aineistopankki.thl.fi/l/rtxGxj7mBzdL
a) Mo dávda njoammu?
b) Makkár dávdamearkkaid dat dagaha?
c) Mot dán dávdda njoammunriskka sáhttá geahpedit? (miten tartuntariskiä voi vähentää?)
d) Galle olbmo dasa leat dán rádjái buohccán ja jápmán
olles máilmmis?
- Suomas?
Čále buot vástádusaid jogo gihppagii (sádde govaid) dahje GoogleDocsii (muitte juohkit munnje!) dahje Pedanehttii.
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.
30.4. Rumaš bealušta iežas
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 15 (s. 76-78).
2. Čilge sáni vuostálastinnákca dahjege immunitehta.
3. Oahpásmuva Suoma boahkuhanprográmmii (rokotusohjelmaan) čuovvovaš liŋkkas: Rokotusohjelma
4. Leago boahkuhanprogrammas juogá boahkuheapmi, man don IT leat ožžon?
5. Mii lea feber?
6. Mii lea du normála rumašliekkas (ruumiinlämpö)? Juos it dieđe, de sáhtát mihtidit juos ruovttus gávdno febermihttára (kuumemittari).
Sáhtát vástidit Pedanehttii, Whatsappa bokte dahje dáppe Wilmas.
2. Čilge sáni vuostálastinnákca dahjege immunitehta.
3. Oahpásmuva Suoma boahkuhanprográmmii (rokotusohjelmaan) čuovvovaš liŋkkas: Rokotusohjelma
4. Leago boahkuhanprogrammas juogá boahkuheapmi, man don IT leat ožžon?
5. Mii lea feber?
6. Mii lea du normála rumašliekkas (ruumiinlämpö)? Juos it dieđe, de sáhtát mihtidit juos ruovttus gávdno febermihttára (kuumemittari).
Sáhtát vástidit Pedanehttii, Whatsappa bokte dahje dáppe Wilmas.
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.
29.4. Dávdadahkkit
Odne dearvvasvuođadiimmu fáddán leat dávdadahkkit (taudinaiheuttajat).
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 14 (s. 72-75).
2. Vástit čuovvovaš gažaldagaide:
a) Mat leat mikrobat?
b) Gos mikrobat ellet olbmos?
c) Mot dávddaid dagahan mikrobaid sáhttá dovdat?
3. Deavdde čuovvovaš tabealla oahppogirjji siiddu 73 vuođul: Daga kopiija ja čále dasa iežat vástádusaid. Muitte juohkit vástádusaid munnje: Mikrobat
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 14 (s. 72-75).
2. Vástit čuovvovaš gažaldagaide:
a) Mat leat mikrobat?
b) Gos mikrobat ellet olbmos?
c) Mot dávddaid dagahan mikrobaid sáhttá dovdat?
3. Deavdde čuovvovaš tabealla oahppogirjji siiddu 73 vuođul: Daga kopiija ja čále dasa iežat vástádusaid. Muitte juohkit vástádusaid munnje: Mikrobat
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.
23.4. Rumaš dárbbaša fuolaheami
1. Loga oahppogirjjis siiddui 68-71.
2. Girjjis muitaluvvui maid njoammudávddaid birra. Okta dakkár njoammudávddain lea dál máilmmis váikkuheaddji koronavirus. Geahča čuovvovaš liŋkkas Korona virusa birra:
Korona virus
3. Daga oahppogirjjis bargguid 2 ja 3 (s. 71). Vástit pedanehttii.
2. Girjjis muitaluvvui maid njoammudávddaid birra. Okta dakkár njoammudávddain lea dál máilmmis váikkuheaddji koronavirus. Geahča čuovvovaš liŋkkas Korona virusa birra:
Korona virus
3. Daga oahppogirjjis bargguid 2 ja 3 (s. 71). Vástit pedanehttii.
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.
22.4. Njálmmi ja bániid dikšun
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 12 (Njálmmi ja bániid dikšun).
2. Geahča čuovvovaš video: Bániid dikšun
3. Bargga oahppogirjji bargguid 2 ja 3 (s.67), vástit pedanehttii:
2. Geahča čuovvovaš video: Bániid dikšun
3. Bargga oahppogirjji bargguid 2 ja 3 (s.67), vástit pedanehttii:
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.
16.4. Muođuid ja vuovttaid dikšun
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 11.
2. Bargga kapihttala bargguid 1 ja 3. Čále vástádusaid deike.
2. Bargga kapihttala bargguid 1 ja 3. Čále vástádusaid deike.
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.
15.4. Goruda diksun
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 10.
2. Bargga kapihttala bargguid 1, 2 ja 4. Čále vástádusaid deike.
2. Bargga kapihttala bargguid 1, 2 ja 4. Čále vástádusaid deike.
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.
9.4.
Odne njuiket dearvvasvuođadieđu fáttáin veháš áigái beassážiidda.
1. Loga čuovvovaš teavstta
Dál leat beassážat. Olbmot leat čoagganan Kárášjoga márkanii, go márkanis leat beassášdoalut. Beassážiid leat dábálaččat heargevuodjingilvvut, sihke Kárášjogas ja Guovdageainnus. Ollu turisttat leat boahtán Kárášjohkii, ja sisge soapmásat servet vuodjit gilvvu herggiiguin.
Beassážat leat maid sámi náitosiid áigi. Dalle leat heajat. Headjaguossit leat gárvodan sámegávttiiguin. Maiddái moarsi ja irgi leaba čiŋadan gávttiiguin. Moarsi oaivvis lea kruvdna mas heaŋgájit guhkes hearvabáttit. Irggis lea gákti ja rattis vilges ruossaliidni. Sus leat maiddái hervejuvvon gálssohat main heaŋgájit čáppa diehpit. Go náittospárra vuolgá girkus, de čuovvolit mielvázzit. Buohkat vázzet headjavissui.
Ovddeš áiggiid headjaguossit lávejedje heasttaiguin johtit girkui ja headjaviesu lusa. Dán áiggi sii johtet biillaiguin, jos headjavissui lea guhkebuš mátki.
Beassážiid leat ollu doalut. Lestadiánalaččain leat čoakkalmasat. Ovdalis áiggiid čoakkalmasviesut ledje nuoraid áidna deaivvadansajit. Dán áiggi leat beassážiid maiddái konsearttat ja teáhterčájálmasat. Go beassážiid leat čáppa dálkkit ja beaivvádat, de olbmot liikojit čuoigat meahcis dahje vuodjit skohteriin. Muhtun turisttat vulget badjesámi gođiide borrat sámi borramuša. Márkanis leat gilvočuoigamat, ja daidda servet juohkelágan olbmot.
2. Dál eallit earanomáš áiggiid korona virusa dihte. Čále oanehis beassášdearvvahusa, mas muitalat mot don áiggut beassážiid doallat. Sádde vástádusa Drives/šleađgapoasttas/whatsappas.
1. Loga čuovvovaš teavstta
Dál leat beassážat. Olbmot leat čoagganan Kárášjoga márkanii, go márkanis leat beassášdoalut. Beassážiid leat dábálaččat heargevuodjingilvvut, sihke Kárášjogas ja Guovdageainnus. Ollu turisttat leat boahtán Kárášjohkii, ja sisge soapmásat servet vuodjit gilvvu herggiiguin.
Beassážat leat maid sámi náitosiid áigi. Dalle leat heajat. Headjaguossit leat gárvodan sámegávttiiguin. Maiddái moarsi ja irgi leaba čiŋadan gávttiiguin. Moarsi oaivvis lea kruvdna mas heaŋgájit guhkes hearvabáttit. Irggis lea gákti ja rattis vilges ruossaliidni. Sus leat maiddái hervejuvvon gálssohat main heaŋgájit čáppa diehpit. Go náittospárra vuolgá girkus, de čuovvolit mielvázzit. Buohkat vázzet headjavissui.
Ovddeš áiggiid headjaguossit lávejedje heasttaiguin johtit girkui ja headjaviesu lusa. Dán áiggi sii johtet biillaiguin, jos headjavissui lea guhkebuš mátki.
Beassážiid leat ollu doalut. Lestadiánalaččain leat čoakkalmasat. Ovdalis áiggiid čoakkalmasviesut ledje nuoraid áidna deaivvadansajit. Dán áiggi leat beassážiid maiddái konsearttat ja teáhterčájálmasat. Go beassážiid leat čáppa dálkkit ja beaivvádat, de olbmot liikojit čuoigat meahcis dahje vuodjit skohteriin. Muhtun turisttat vulget badjesámi gođiide borrat sámi borramuša. Márkanis leat gilvočuoigamat, ja daidda servet juohkelágan olbmot.
2. Dál eallit earanomáš áiggiid korona virusa dihte. Čále oanehis beassášdearvvahusa, mas muitalat mot don áiggut beassážiid doallat. Sádde vástádusa Drives/šleađgapoasttas/whatsappas.
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.
8.4. Mot iežas eallimii sáhttá váikkuhit
Odne fáddán lea mot iežas eallimii sáhttá váikkuhit.
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 9.
2. Daga logahallama áššiin, masa don leat duhtavaš iežat eallimis, vaikkoba vihtta ášši. Dan maŋŋá daga logahallama áššiin, maid don sávašit leat earáláhkai. Merke maŋit logahallamii +-mearkka dakkár áššiid buohta, maidda sáhtát ieš váikkuhit.
3. Klassihkalaš ovdamearka doaladuvvamis eallimii lea lássa, mas lea lahkkái čáhci. Muhtumiid mielas lássa lea belohahkii guorus ja muhtumiid mielas fas belohahkii dievva. Hutkká ovdamearkka, mas seamma ášši sáhttá jurddašit positiivvalaččat dahje negatiivvalaččat.
4. Oahppogirjjis daddjojuvvo, ahte nuppis berošteamis eai leat mielde dušše dovddut muhto maiddái buorit dagut. Daga ruovttus beaivvi buorre dagu ("päivän hyvä työ"). Čále bajás maid dahket.
1. Loga oahppogirjjis kapihttala 9.
2. Daga logahallama áššiin, masa don leat duhtavaš iežat eallimis, vaikkoba vihtta ášši. Dan maŋŋá daga logahallama áššiin, maid don sávašit leat earáláhkai. Merke maŋit logahallamii +-mearkka dakkár áššiid buohta, maidda sáhtát ieš váikkuhit.
3. Klassihkalaš ovdamearka doaladuvvamis eallimii lea lássa, mas lea lahkkái čáhci. Muhtumiid mielas lássa lea belohahkii guorus ja muhtumiid mielas fas belohahkii dievva. Hutkká ovdamearkka, mas seamma ášši sáhttá jurddašit positiivvalaččat dahje negatiivvalaččat.
4. Oahppogirjjis daddjojuvvo, ahte nuppis berošteamis eai leat mielde dušše dovddut muhto maiddái buorit dagut. Daga ruovttus beaivvi buorre dagu ("päivän hyvä työ"). Čále bajás maid dahket.
Sinulla ei ole tarvittavia oikeuksia lähettää mitään.